به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی گیلان (گیل‌وبدا)، دکتر افشین شفقی، معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی گیلان، فوق‌تخصص گوارش و کبد بزرگسالان و عضو هیئت‌علمی گروه داخلی این دانشگاه، در گفت‌وگویی تحلیلی با گیل‌وبدا اظهار داشت: سلامت یک مقوله صرفاً درمانی نیست؛ بلکه محصول هم‌افزایی آگاهی، رفتار و سیاست‌گذاری آگاهانه است. آموزش، ستون فقرات نظام سلامت است و اگر این ستون تضعیف شود، هیچ ساختار درمانی پایداری شکل نخواهد گرفت.

آموزش سلامت؛ راهبردی برای پیشگیری و تاب‌آوری نظام درمان

دکتر شفقی با اشاره به رویکرد جهانی در حوزه آموزش سلامت تصریح کرد: در نظام‌های پیشرفته سلامت، آموزش به‌عنوان خط مقدم پیشگیری شناخته می‌شود. افزایش سواد سلامت، منجر به کاهش بار بیماری‌ها، کاهش هزینه‌های درمان و ارتقای کیفیت زندگی مردم می‌گردد. کشورهایی که آموزش سلامت را در نظام آموزشی خود نهادینه کرده‌اند، در برابر بحران‌هایی چون بیماری‌های غیرواگیر، همه‌گیری‌ها و فشارهای روانی جامعه، تاب‌آوری بیشتری دارند.

وی افزود: جامعه‌ای که آگاه است، خودمراقب است. آگاهی، رفتار سالم را می‌سازد و رفتار سالم، پایداری سلامت را تضمین می‌کند. از این منظر، آموزش سلامت نه‌تنها مأموریت دانشگاه‌های علوم پزشکی، بلکه مسئولیتی ملی است.

پیوند آموزش، رفتار و فرهنگ در سلامت جامعه

معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی گیلان با بیان اینکه سلامت، نتیجه تعامل دانش، رفتار و فرهنگ است، گفت: آموزش سلامت زمانی مؤثر است که بتواند بین دانستن و عمل کردن پلی پایدار بسازد. آگاهی بدون تغییر رفتار، اثربخشی ندارد. هدف ما در دانشگاه، پرورش نسلی است که بتواند از دانش خود در زندگی روزمره برای حفظ سلامت خویش و دیگران استفاده کند.

وی افزود: نظام سلامت باید در کنار ارائه خدمات درمانی، نظام آموزشی پویایی برای مردم و دانشجویان داشته باشد تا دانش سلامت در رفتارهای روزمره نهادینه شود. به همین دلیل، دانشگاه علوم پزشکی گیلان با نگاهی فراتر از آموزش آکادمیک، آموزش سلامت را به‌عنوان مأموریت اجتماعی خود دنبال می‌کند.

گوارش و کبد؛ حوزه‌ای نیازمند آموزش عمومی هدفمند

دکتر شفقی که از متخصصان برجسته گوارش و کبد بزرگسالان است، در ادامه گفت: تجربه بالینی من نشان می‌دهد که بخش قابل‌توجهی از بیماران مبتلا به بیماری‌های گوارشی، نتیجه مستقیم سبک زندگی نادرست هستند. بیماری‌هایی مانند رفلاکس معده، زخم معده، سندرم روده تحریک‌پذیر و کبد چرب، عمدتاً ناشی از تغذیه پرچرب، کم‌تحرکی، اضطراب و مصرف ناصحیح داروهاست.

او افزود: آمارهای جهانی نیز نشان می‌دهد بیش از ۷۰ درصد از بیماری‌های گوارشی و کبدی، قابل پیشگیری‌اند. بنابراین سرمایه‌گذاری در آموزش سلامت، مؤثرتر و کم‌هزینه‌تر از درمان بیماری است. آگاهی درباره اصول تغذیه، خواب کافی، مدیریت استرس و فعالیت بدنی، می‌تواند نرخ ابتلا را به شکل قابل‌توجهی کاهش دهد.

رسانه، حلقه ارتباطی علم و مردم

دکتر شفقی با اشاره به اهمیت رسانه‌های دانشگاهی در ارتقای سواد سلامت جامعه اظهار کرد: امروز رسانه، به‌ویژه رسانه‌های تخصصی سلامت، نقش کلیدی در انتقال دانش علمی به زبان قابل فهم برای مردم دارند. اگر بتوانیم محتواهای آموزشی را ساده، دقیق و مداوم به جامعه منتقل کنیم، در واقع از شکل‌گیری بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری کرده‌ایم. آموزش سلامت، زمانی تأثیرگذار است که مخاطب در آن نقش فعال داشته باشد.

وی ادامه داد: رسانه دانشگاهی مانند گیل‌وبدا، می‌تواند پلی میان گروه‌های آموزشی و جامعه باشد و از طریق محتواهای چندرسانه‌ای، پویانمایی‌ها، برنامه‌های آموزشی و گفت‌وگوهای علمی، مفاهیم پیچیده سلامت را به شیوه‌ای مردمی و قابل‌درک ارائه دهد.

تغییر سبک زندگی، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر

معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به شیوع فزاینده کبد چرب به‌عنوان بیماری خاموش قرن جدید گفت: کبد چرب تنها یک مشکل متابولیکی نیست؛ زنگ خطری است برای سبک زندگی امروز. مصرف زیاد فست‌فود، کم‌تحرکی، خواب نامنظم و استرس مداوم، چهار عامل اصلی این بیماری هستند. اگر آموزش سلامت را از مدارس و رسانه‌ها آغاز کنیم، می‌توانیم نسل آینده‌ای سالم‌تر و آگاه‌تر داشته باشیم.

وی تأکید کرد: برای مقابله با بیماری‌های مزمن، باید به سمت آموزش مبتنی بر پیشگیری حرکت کنیم. پیشگیری، اقتصادی‌ترین و انسانی‌ترین راه مدیریت سلامت جامعه است و این امر جز از مسیر آموزش و ارتقای سواد سلامت ممکن نخواهد بود.

نهادینه‌سازی آموزش سلامت در دانشگاه علوم پزشکی گیلان

دکتر شفقی با اشاره به برنامه‌های راهبردی معاونت آموزشی دانشگاه اظهار کرد: در سال‌های اخیر، تلاش کرده‌ایم ساختار آموزش سلامت را از مرحله طرح‌های مقطعی به برنامه‌های پایدار و نظام‌مند ارتقا دهیم. تولید محتوای چندرسانه‌ای، راه‌اندازی کارگاه‌های مهارت‌محور، توسعه بسته‌های آموزشی جامعه‌نگر و استفاده از فناوری‌های نوین آموزشی، از جمله برنامه‌های ماست.

وی افزود: یکی از محورهای اصلی این برنامه‌ها، تربیت مربیان سلامت در بین دانشجویان و اساتید جوان است تا آموزش سلامت از درون دانشگاه به درون جامعه تسری یابد. دانشگاه باید منبع الهام برای رفتار سالم باشد و این تنها زمانی ممکن است که آموزش به‌صورت هدفمند، انگیزه‌محور و عملیاتی ارائه شود.

آموزش، سرمایه‌ای ماندگار در نظام سلامت

معاون آموزشی دانشگاه خاطرنشان کرد: آموزش سلامت تنها انتقال دانش نیست، بلکه فرآیندی برای تغییر نگرش، ایجاد خودباوری و مسئولیت‌پذیری در قبال سلامت فرد و جامعه است. اگر مردم باور کنند دانسته‌هایشان می‌تواند کیفیت زندگی‌شان را تغییر دهد، آنگاه آموزش به رفتار تبدیل می‌شود و جامعه به سمت سلامت پایدار حرکت می‌کند.

وی در پایان گفت: دانشگاه علوم پزشکی گیلان با بهره‌گیری از ظرفیت علمی اساتید، همت دانشجویان، حمایت مدیران و نقش‌آفرینی رسانه‌های تخصصی سلامت، مأموریت خود را در مسیر ارتقای سواد سلامت جامعه دنبال می‌کند. باور ما این است که آموزش، ستون فقرات نظام سلامت است؛ جامعه‌ای که بیاموزد، جامعه‌ای استوارتر، آگاه‌تر و سالم‌تر خواهد بود.