به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی گیلان (گیل وبدا)؛ در سال‌های اخیر، با افزایش شیوع بیماری‌هایی همچون چاقی، دیابت، فشار خون و کبد چرب در کشور، اهمیت تغذیه سالم و اصلاح الگوهای غذایی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. در همین زمینه، گفت‌وگویی با دکتر علیرضا سعید گوهری، از کارشناسان حوزه تغذیه و از مدیران معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام شده تا ابعاد مختلف این موضوع از نگاه علمی و کاربردی بررسی شود.

گیل‌وبدا: آقای دکتر، با توجه به افزایش چاقی، دیابت و بیماری‌های مرتبط با سبک زندگی، مهم‌ترین چالش تغذیه‌ای جامعه امروز ایران را چه می‌دانید؟

دکتر علیرضا سعید گوهری: در ابتدا باید به این مسئله اشاره کنم که تغذیه و مصرف مواد غذایی هم در پیشگیری و بروز این بیماری‌ها نقش مهمی دارد و هم در درمان آن‌ها. در بحث درمان بیماری‌های متابولیک مجموعه‌ای از عوامل مانند دارو، تغذیه و تغییر الگوهای زندگی ازجمله افزایش تحرک، خواب مناسب و کاهش استرس دخیل‌اند؛ اما یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، تغییر عادت‌های غذایی است.

امروز بسیاری از خانواده‌ها به دلیل مشغله‌های روزمره به سمت غذاهای آماده و پرکالری رفته‌اند. مصرف بالای قندهای ساده، نوشیدنی‌های شیرین، چربی‌های ناسالم و فست‌فودها، متأسفانه به بخشی از فرهنگ غذایی تبدیل شده است. نتیجه‌ی این عادات، افزایش بیماری‌هایی مانند دیابت، چربی خون بالا و کبد چرب است که در گذشته بیشتر در سنین بالا دیده می‌شد اما امروز در جوانان و حتی نوجوانان هم مشاهده می‌شود. از سوی دیگر، استفاده از رژیم‌های درمانی غیر اصولی و دخالت افراد غیرمتخصص، یکی از معضلات مهم این حوزه است.

گیل‌وبدا: برای اصلاح این وضعیت، از کجا باید شروع کرد؟

دکتر گوهری: نقطه آغاز، خانه و خانواده و مدارس است. اگر خانواده‌ها الگوی تغذیه سالم باشند، رفتار غذایی صحیح در نسل بعدی نهادینه می‌شود. آموزش تغذیه نباید فقط در قالب رژیم‌درمانی باشد، بلکه باید بخشی از فرهنگ زندگی روزمره شود. مثلاً اگر والدین خودشان در وعده صبحانه نان سبوس‌دار، لبنیات و میوه مصرف کنند، کودک هم همان الگو را می‌آموزد. رفتار تغذیه‌ای آموختنی است و هرچه زودتر آموزش داده شود، پایدارتر خواهد بود.

گیل‌وبدا: از دیدگاه علمی، رفتار تغذیه‌ای سالم چه مؤلفه‌هایی دارد؟

دکتر گوهری: رفتار تغذیه‌ای سالم فقط به «چی بخوریم» مربوط نیست، بلکه شامل «چگونه بخوریم»، «چرا می‌خوریم» و «چه اندازه و چه زمانی بخوریم» هم می‌شود. تغذیه سالم یعنی انتخاب آگاهانه مواد غذایی، رعایت تعادل در مصرف، زمان‌بندی مناسب وعده‌ها و گوش دادن به نیاز واقعی بدن. بسیاری از افراد به‌دلیل استرس یا عادت، غذا می‌خورند نه گرسنگی واقعی، و این امر منجر به پرخوری و افزایش وزن می‌شود. همچنین نوشیدن آب کافی، پرهیز از نمک و چربی‌های ناسالم از اجزای جدانشدنی رفتار تغذیه‌ای صحیح است.

گیل‌وبدا: آموزش رفتارهای تغذیه‌ای سالم چه جایگاهی در سلامت جامعه دارد؟

دکتر گوهری: آموزش تغذیه در واقع سرمایه‌گذاری بلندمدت بر سلامت جامعه است. اگر مردم بدانند چگونه تغذیه سالم را در زندگی خود پیاده‌سازی کنند و از متخصصان کمک بگیرند، هزینه‌های درمانی کشور به شکل چشمگیری کاهش می‌یابد. در کشورهای توسعه‌یافته، سیاست‌های سلامت عمومی بر آموزش تغذیه متمرکز است، در حالی‌که ما هنوز بیشتر در مرحله درمان قرار داریم تا پیشگیری. باید در مدارس و حتی مهدکودک‌ها آموزش‌های ساده اما کاربردی در زمینه تغذیه گنجانده شود تا نسل آینده انتخاب‌های سالم‌تری داشته باشد.

گیل‌وبدا: برخی می‌گویند تغذیه سالم هزینه‌بر است. نظر شما چیست؟

دکتر گوهری: این تصور تا حد زیادی نادرست است. تغذیه سالم لزوماً به معنای مصرف غذاهای گران نیست. انتخاب صحیح و هوشمندانه مواد غذایی راز اصلی است. مثلاً استفاده از حبوبات، سبزیجات فصلی، غلات کامل و لبنیات کم‌چرب می‌تواند هم سالم باشد و هم مقرون‌به‌صرفه. تغییر شیوه پخت‌وپز و کاهش مصرف غذاهای آماده، خود باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود.